Η καθιέρωση από την Εκκλησία ειδικών τελετών και προσευχών υπέρ «μακαρίας μνήμης και αναπαύσεως των ψυχών» των εν Χριστώ κοιμηθέντων, εκ μέρους των ζώντων ακόμη αδελφών τους, δηλαδή τα Τρισάγια και τα Μνημόσυνα, οφείλεται κυρίως σε δογματικούς λόγους.
Με αυτά υποβάλουμε αίτηση χάριτος για τους κεκοιμημένους μας στον δίκαιο Κριτή, επειδή ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και η τελική κρίση ακόμη δεν έγινε. Κατά την τελετή της σχετικής ιεροπραξίας ο ιερέας εύχεται υπέρ των κεκοιμημένων (προσευχές), ενώ οι συγγενείς, τρώγοντας τα κόλλυβα με το σχετικό κέρασμα ή το γεύμα που συνήθως προσφέρεται (ελεημοσύνες), εύχονται· «Ο Θεός να τον αναπαύσει».
Συγκεκριμένα τους κεκοιμημένους μας τους βοηθάμε·
- Με τις προσευχές μας και με την ευχή, “Κύριε Ιησού Χριστέ ανάπαυσε τον ή τους δούλους σου…”,
- Με το πρόσφορο -έτοιμο ή ζυμωτό- που το πάμε στον ναό με τα ονόματα των ζώντων και κεκοιμημένων
- Την τέλεση τρισαγίων και μνημοσύνων
- Με την παράδοση των ονομάτων των κεκοιμημένων μας σε σαρανταλείτουργα και
- Την τέλεση Θείες Λειτουργίες και σωστή συμμετοχή μας σ’ αυτές. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε την εσφαλμένη νοοτροπία ορισμένων πιστών να επιθυμούν “ιδιωτικές” Θ. Λειτουργίες γιατί η Θεία Λειτουργία και όλα τα Μυστήρια της Εκκλησίας αποτελούν γεγονότα που αφορούν το σύνολο της Εκκλησίας και των πιστών της και όχι εκδηλώσεις μεμονομένων προσώπων ενός σωματείου ή μιας οργάνωσης.
- και κυρίως με ελεημοσύνες στο όνομα του κεκοιμημένου. Πρόκειται για την βοήθεια που προσφέρει ο πιστός για τον Θεό (στο παγκάρι του ναού για το κερί, χρήματα για το κτίσιμο του ναού, συμμετοχή στην αγιογράφηση του ναού κλπ.) και για τον άνθρωπο (σε πτωχούς, γηροκομεία, ιδρύματα, εξωτερική ιεραποστολή, αλλά και για τους κεκοιμημένους μας).