10 Μύθοι για το Διαβήτη
Μύθος 1: Ο διαβήτης δεν είναι σοβαρή νόσος
Στην πραγματικότητα ο διαβήτης προκαλεί περισσότερους θανάτους ετησίως σε σύγκριση με το άθροισμα των θανάτων από καρκίνο του μαστού και AIDS. Τα 2/3 των διαβητικών πεθαίνουν από καρδιακό επεισόδιο ή εγκεφαλικό.
Μύθος 2 : Οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι αναπόφευκτα θα αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2
Το αυξημένο σωματικό βάρος αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και σαφώς επιδρούν και άλλοι παράγοντες κινδύνου. Τέτοιοι παράγοντες είναι το οικογενειακό ιστορικό, η ηλικία, η εθνικότητα κτλ. Πολλοί άνθρωποι, αν και έχουν αυξημένο σωματικό βάρος, δεν θα αναπτύξουν ποτέ διαβήτη, ενώ συχνά συμβαίνει πολλοί διαβητικοί να έχουν κανονικό βάρος ή να είναι ελαφρώς μόνο υπέρβαροι.
Μύθος 3 : Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης προκαλεί διαβήτη
Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Η σύγχυση αυτή μπορεί να δημιουργείται από το προσωνύμιο του διαβήτη ως «σακχαρώδους», το οποίο με τη σειρά του αντικατοπτρίζει το αυξημένο σάκχαρο αίματος που παρατηρείται στους διαβητικούς. Τα πραγματικά αίτια του διαβήτη είναι διαφορετικά, αν και όχι πάντα απολύτως διευκρινισμένα.
Για παράδειγμα, ο διαβήτης τύπου 2 οφείλεται συχνά σε γενετικούς παράγοντες και συνδέεται με συγκεκριμένα μοντέλα διαβίωσης (π.χ. καθιστική ζωή με ελάχιστη σωματική δραστηριότητα). Καθώς η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2, είναι προφανές ότι η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων είναι βλαπτική ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης τους (δηλ. μετρά ο αριθμός των καταναλισκόμενων θερμίδων κι όχι αν αυτές προέρχονται από ζάχαρη ή λίπος).
Μύθος 4: Οι διαβητικοί πρέπει να τρώνε ειδικές «τροφές για διαβητικούς»
Η διατροφή του διαβητικού στην πραγματικότητα αντιστοιχεί στο πρότυπο υγιεινής διατροφής που πρέπει να ακολουθούν ακόμα και οι υγιείς . Πρόκειται για τη γνωστή μας «μεσογειακή διατροφή», που έχει παραγκωνιστεί τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας, ενώ τυγχάνει ευρείας αποδοχής στο εξωτερικό. Έτσι, η υγιεινή διατροφή χαρακτηρίζεται από περιορισμό του λίπους (ιδίως του λίπους ζωικής προέλευσης), μετριασμό της κατανάλωσης αλατιού και ζάχαρης και άφθονη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες. Οι «τροφές για διαβητικούς» δεν προσφέρουν κάποιο ειδικό όφελος, ενώ είναι και πιο ακριβές!
Μύθος 5: Αφού τα φρούτα είναι υγιεινά, μπορώ να τρώω όσα θέλω!
Σίγουρα τα φρούτα είναι υγιεινά, αφού περιέχουν άφθονες βιταμίνες, άλατα και φυτικές ίνες. Ωστόσο αρκετά από αυτά (πχ μπανάνες, σταφύλια, ροδάκινα κτλ) είναι πλούσια σε σάκχαρα, τα οποία θα πρέπει να προσμετρώνται στο ποσό των ημερησίων επιτρεπόμενων υδατανθράκων, κι όχι να καταναλώνονται αλόγιστα. Το καλύτερο είναι η εξατομίκευση της διατροφής να γίνεται υπό την επίβλεψη κάποιου ειδικού.
Μύθος 6: Οι διαβητικοί απαγορεύεται να φάνε γλυκά ή σοκολάτα
Στις οδηγίες προς τους διαβητικούς δεν υπάρχουν πλέον, όπως παλιότερα, απόλυτες απαγορεύσεις . Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται προσοχή! Σαφώς παίζει ρόλο και η συχνότητα και η ποσότητα και το είδος των γλυκών που θα καταναλώσει ο ασθενής, όπως και το ποσό και το είδος του λίπους που περιέχεται στο γλυκό αυτό (πχ τα γλυκά του κουταλιού δεν περιέχουν λίπος, ενώ η σοκολάτα γάλακτος είναι πλούσια σε ζωικό-κορεσμένο λίπος, κάτι που απουσιάζει από τη σοκολάτα υγείας που έχει φυτικό λίπος και είναι πλούσια και σε αντιοξειδωτικά). Σε κάθε περίπτωση, το θέμα αυτό εξατομικεύεται και εντάσσεται στην ανάγκη διαμόρφωσης ενός σωστού γενικότερα πλάνου διατροφής, ενώ κομβικό ρόλο διαδραματίζει και η σωματική δραστηριότητα που θα «κάψει» τις θερμίδες του γλυκίσματος.
Μύθος 7: Ο διαβήτης μου μεταδόθηκες από κάποιον άλλο
Ο διαβήτης δεν είναι μεταδοτικό νόσημα, με τον τρόπο που είναι πχ η γρίπη! Ωστόσο μπορεί να μεταδοθεί κάποια γενετική προδιάθεση, κυρίως στον τύπο 2, από τους γονείς προς τα παιδιά, αλλά και εκεί σημαντικότατο ρόλο θα παίξει ο τρόπος ζωής (πχ παχυσαρκία, καθιστική ζωή) για το αν εκδηλωθεί τελικά ή όχι ο διαβήτης.
Μύθος 8: Όταν έχεις διαβήτη, κρυολογείς πιο εύκολα
Είναι γεγονός ότι διαβητικοί ανήκουν στις ομάδες του πληθυσμού που πρέπει να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο, όχι διότι θα κρυολογήσουν πιο συχνά από τους υπόλοιπους, αλλά διότι με τη νόσηση από γρίπη θα απορρυθμιστεί το σάκχαρό τους αφενός και αφετέρου κινδυνεύουν να παρουσιάσουν βαρύτερες επιπλοκές σε σύγριση με τους μη διαβητικούς. Ένα άλλο εμβόλιο που πρέπει να κάνουν οι διαβητικοί, είναι αυτό του πνευμονιόκοκου, το οποίο γίνεται κάθε 5 χρόνια.
Μύθος 9: Εμφάνισα διαβήτη στην εγκυμοσύνη, αλλά μετά «μου πέρασε». Άρα δεν χρειάζεται να ξανασχοληθώ με το θέμα αυτό.
Η εμφάνιση του λεγόμενου «διαβήτη κύησης» δείχνει μια προδιάθεση επανεμφάνισης διαβήτη, είτε σε επόμενη εγκυμοσύνη (με πιθανότητες πάνω από 60%), είτε αργότερα στη διάρκεια της ζωής. Συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει και τακτική ιατρική παρακολούθηση και αλλαγή του τρόπου ζωής (απώλεια βάρους, άσκηση).
Μύθος 10: Ο γιατρός μου είπε ότι πλέον πρέπει να ξεκινήσω ινσουλίνη. Φοβάμαι ότι η ζωή μου θα γίνει ένα μαρτύριο!
Δυστυχώς είναι πολύ διαδεδομένος ο φόβος για την ινσουλίνη, εν μέρει στηριζόμενος σε παλιές ιστορίες συγγενών που είχαν ταλαιπωρηθεί πολύ μαζί της. Όμως η τεχνολογία έχει εξελιχθεί πολύ. Έτσι δεν κυκλοφορούν πλέον ινσουλίνες ζωικής προέλευσης, αλλά μόνο ανθρώπειες, με ελάχιστες παρενέργειες. Με τις πένες ινσουλίνης που κυκλοφορούν πλέον ευρέως, η διαδικασία των ενέσεων έχει απλουστευθεί πολύ, ενώ με τη δημιουργία ινσουλινών διαφορετικής ταχύτητας δράσης καλύπτονται πλέον όλα τα μοντέλα της καθημερινής διαβίωσης των διαβητικών (πχ. σταθερές ή όχι ώρες γευμάτων, άθληση, ταξίδια κτλ). Πλέον είναι απόλυτα εφικτή η προσαρμογή του τρόπου λήψης της ινσουλίνης στους ρυθμούς της ζωής του διαβητικού, χωρίς αυτός να νιώθει οποιουδήποτε είδους αποκλεισμό και περιθωριοποίηση στις κοινωνικές του σχέσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι με την ινσουλίνη είναι εφικτή η επιβίωση των ασθενών με διαβήτη τύπου 1, ενώ καθίσταται εφικτή η κατά το δυνατόν μακροχρόνια καλή ρύθμιση και άρα αποφυγή των επιπλοκών του διαβήτη τύπου 2, εξασφαλίζοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών.
(Για το άνω άρθρο χρησιμοποιήθηκε ως πηγή αντίστοιχο κείμενο της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας)
Χρήστος Γ. Παπαστασινός
Ειδικός Παθολόγος, Μετεκπαιδευθείς στο Σακχ. Διαβήτη
